Biljni genetički resursi su od izuzetnog značaja za svaku zemlju. Biljni genetički resursi povrća predstavljaju sve povrtarske biljne vrste koje se koriste u poljoprivredi. Tu spadaju komercijalne sorte, stare sorte, lokalne populacije, divlji srodnici povrtarskih vrsta i materijal koji je nastao tokom godina u procesima selekcije različitih povrtarskih vrsta. Biljni genetički resursi jedne zemlje su genotipovi koji su najbolje prilagođeni spoljašnjim uslovima koji vladaju u poljoprivrednoj proizvodnji te zemlje.
Da bi se genetički resursi jedne zemlje očuvali neophodna je njihova konzervacija. U celom svetu se kod svih poljoprivrednih vrsta beleže ogromni gubici u biodiverzitetu, narušavanje ravnoteže između vrsta i uništavanje ekosistema. Pojedine stare sorte i lokalne populacije zamenjuju se novim, komercijalnim sortama i hibridima koji su produktivniji. Prestaje se sa njihovim umnožavanjem, a na taj način se nepovratno gubi materijal i rezultat rada koji je čuvan i stvaran godinama. Ovaj problem je prepoznat na svetskom nivou, a da bi se rešio 2008. godine je otvorena Globalna Banka semena u Svalbardu gde se u uslovima dugoročnog čuvanja (temperatura -18⁰C, kiseonik i vlažnost vazduha niski) deponuje seme biljnih genetičkih resursa za poljoprivredu i hranu različitih biljnih vrsta iz svih delova sveta.
U Institutu za povrtarstvo u Smederevskoj Palanci godinama se vrši sakupljanje i čuvanje biljnih genetičkih resursa povrtarskih vrsta. Nakon sakupljanja se vrši karakterizacija i evaluacija uzoraka, a prema potrebi se umnožavaju i koriste u daljoj selekciji. U banci biljnih gena Instituta za povrtarstvo u Smederevskoj Palanci čuva se kolekcija od blizu 1850 uzoraka genotipova 29 različitih povrtarskih vrsta. Kolekcija se sastoji od starih sorti i lokalnih populacija, stranih, introdukovanih i komercijalnih sorti koje se gaje na ovim prostorima i selekcionog materijala kao deo selekcionih programa različitih povrtarskih vrsta. Ovo predstavlja jednu od najvećih kolekcija semena lokalnih populacija, autohtonih sorti svih povrtarskih vrsta koje se uzgajaju u našoj zemlji. Banka Biljnih gena se nalazi u podrumskom delu zgrade, a uzorci semena se nalaze u uslovima srednjeročnog čuvanja.
Institut za povrtarstvo održava saradnju i razmenjuje uzorke i sa drugim bankama biljnih gena širom sveta.
Naučni saradnik dr Zdenka Girek
